Zmęczenie w pracy – zagrożenia i przeciwdziałanie

Zmęczenie najprościej opisuje się jako uczucie ciągłego przepracowania i senności.

U osoby odczuwającej zmęczenie mogą pojawić się takie objawy, jak:

• ekstremalne osłabienie
• uczucie senności
• bóle mięśniowe
• trudności z koncentracją
• zawroty głowy
• kiepskie samopoczucie
• nieostre widzenie
• bóle głowy
• trudności z prawidłową oceną sytuacji

Zmęczenie w pracy rzutuje przede wszystkim na zmniejszoną zdolność osoby do efektywnego wykonywania swojej pracy. Może to wynikać z wyczerpania fizycznego i psychicznego. Objawy przewlekłego zmęczenia mogą rozwijać się przez długi czas. Jeśli nie zostaną odpowiednio wcześnie zauważone i zdiagnozowane, mogą mieć szkodliwy wpływ na ogólne samopoczucie pracownika i jego produktywność.

Zmęczenie pracownika może negatywnie wpłynąć na jego bezpieczeństwo i produktywność. Objawy zmęczenia mogą przyczynić się do większej częstości wypadków i urazów podczas pracy.

Długotrwałe skutki zmęczenia wynikającego z pracy to przede wszystkim schorzenia układu mięśniowo-szkieletowego (tzw. MSD). Choroby te są często kojarzone ze stanowiskami, w których pracownicy większość dnia spędzają w pozycji stojącej. Zwykle charakteryzują się problemami zdrowotnymi, które mogą dotyczyć pleców oraz kończyn górnych i dolnych.

Istnieje grupa symptomów, które mogą świadczyć o tym, że pracownik zmaga się z przewlekłym zmęczeniem:

• widoczne oznaki bólu lub dyskomfortu podczas stania lub siedzenia
• opuszczone dni w pracy
• regularne ziewanie
• widoczna senność
• zmiany w trybie pracy
• niższa produktywność
• trudności z koncentracją
• trudności z prawidłową oceną sytuacji
• opóźniony czas reakcji

Pracodawcy mają obowiązek zapewnić wprowadzenie odpowiednich procedur w celu zarządzenia ryzykiem pojawienia się zmęczenia na wszystkich stanowiskach pracy. Powinni upewnić się, że pracownicy nie są narażeni na czynniki zagrażające ich zdrowiu i bezpieczeństwu.

Specjaliści ds BHP powinni zapewnić, że:

• Prowadzone są regularne oceny ryzyka związanego ze środowiskiem pracy, a wszelkie problemy korygowane są we właściwym momencie.
• Na stanowiskach prowadzona jest regularna weryfikacja, czy pracownicy mają odpowiednie warunki pracy. Działania te mogą obejmować konserwację maszyn, montaż bezpiecznych systemów podłogowych, dobre oświetlenie i prawidłowe oznakowanie.
• Zdrowie pracowników jest monitorowane w celu zapobiegania wszelkim długoterminowym problemom.

Pracownicy powinni zapewnić, że:

• Przestrzegają wytycznych dotyczących zdrowia i bezpiecznej pracy.
• Potrafią rozpoznać u siebie oznaki zmęczenia i zgłosić swojemu przełożonemu wszelkie problemy pojawiające się podczas pracy.

W każdym miejscu pracy występują różne czynniki, które należy wziąć pod uwagę by skutecznie zarządzać ryzykiem pojawienia się zmęczenia. Kluczowe czynniki, które należy uwzględnić w każdym środowisku pracy to:

• Bycie świadomym czynników, które mogą wywołać zmęczenie.
• Czy pojawiają się wypadki lub urazy, które mogą wynikać ze zmęczenia?
• Stosowanie odpowiednich środków i narzędzi w celu identyfikacji i zapobieganiu zmęczenia.
• Wdrażanie procedur regularnej weryfikacji środowiska pracy, co ma zapewnić, że środki mające zapobiec zmęczeniu działają skutecznie.

• Należy regularnie oceniać stanowisko pracy, aby upewnić się, że na miejscu jest odpowiednia mata antyzmęczeniowa, która pomaga redukować zmęczenie podczas pracy.
• Tam, gdzie to możliwe, należy dać możliwość zmiany pozycji siedzącej i stojącej. Pomoże to zmniejszyć zmęczenie fizyczne i problemy związane z długotrwałym staniem, takie jak MSD.
• Warto robić regularne przerwy w celu zapobiegania zmęczeniu fizycznemu i psychicznemu.
• Należy zapewnić dobre oświetlenie i wydajną wentylację na stanowiskach pracy, szczególnie gdy w procesach wykorzystywane są chemikalia.

Czynniki, które mogą zwiększać zmęczenie, nie zawsze są oczywiste i są różne w różnych środowiskach pracy. Poniżej kilka pytań, na które warto sobie odpowiedzieć, by dobrze poznać zagadnienie:

Czy warunki środowiska mogą przyczyniać się do nasilenia zmęczenia?

Tak, nadmierny hałas, długotrwałe stanie, nieergonomiczna pozycja pracy lub nawet zbyt niska lub za wysoka temperatura przyczyniają się do nasilenia zmęczenia. Chemikalia, oleje lub inne płyny mogą powodować dodatkowe niedogodności i zmniejszać komfort pracy.

Czy godziny pracy mogą wpływać na zmęczenie?

Niektórzy pracownicy są zobowiązani do pracy w standardowych godzinach między 9:00 a 17:00. Może to jednak kłócić się z ich wewnętrznym zegarem biologicznym, powodując uczucie zmęczenia.

Czy bezsenność może wpływać na zmęczenie?

Bezsenność może powodować zmęczenie w ciągu dnia, co ma znaczenie dla podejmowania decyzji i wpływa na normalne funkcjonowanie.

• Pracownicy, którzy przez większość dnia wykonują swoje obowiązki w pozycji stojącej
• Pracownicy zmianowi i nocni
• Pracownicy „w gotowości”, dostępni na wezwanie

Zmęczenie w miejscu pracy można zmniejszyć stosując regularne kontrolne stanowiska i trybu pracy, które mają wpływ na dobre samopoczucie pracowników. Można także wprowadzić pewne ulepszenia już istniejących rozwiązań i uzupełnienie wyposażenia o takie produkty jak maty antyzmęczeniowe i stojące biurka.