ESD – co to jest i jak powstaje?
ESD oznacza wyładowania elektrostatyczne.
ESD to nagły przeskok ładunku elektrycznego pomiędzy dwoma obiektami naładowanymi elektrycznie. Wyładowanie elektrostatyczne może nastąpić z jednej powierzchni na drugą w wyniku chodzenia, tarcia, ślizgania się po materiale lub dzielenia go na części.
Elektryczność statyczna może pojawić się w sytuacji, kiedy po prostu przechodzimy po dywanie lub znajdziemy się blisko ubrania drugiej osoby. Czasami wystarczy dotknięcie metalowej klamki, by „coś” przeskoczyło! Wiele powierzchni przewodzi ładunki elektrostatyczne i należy to kontrolować. Nie widzimy przepływu prądu elektrycznego, elektryczność statyczna to niewidzialne zagrożenie.
Trochę historii na temat ładunków i wyładowań elektrostatycznych
Zjawisko ładowania elektrostatycznego jest nieco starsze, niż przypuszcza większość ludzi. Już w starożytności filozof przyrody Tales z Miletu (ok. 600 r. p.n.e.) zauważył, że bursztyn przyciąga kurz i liście wskutek tarcia. Siła ta została nazwana na cześć bursztynu (po grecku „elektron”) i tym samym dała nazwę temu, co dziś rozumiemy jako elektryczność i elektrostatykę.
Niebezpieczeństwo związane z wyładowaniami elektrostatycznymi zostało odkryte na długo przed tym, zanim ludzie naprawdę zrozumieli czym jest energia elektryczna i mogli jej używać. Już w XIV wieku instalacje wojskowe w Europie i na Karaibach wykorzystywały konstrukcje uziemiające do ochrony prochu przed przypadkowym zapłonem. Można więc powiedzieć, że ochrona przed wyładowaniami elektrostatycznymi istnieje dłużej niż samo stosowanie energii elektrycznej.
Mimo że proch strzelniczy nam obecnie nie zagraża, to konsekwencje braku ochrony antystatycznej nadal mogą być śmiertelne.
Jakie są zagrożenia związane z wyładowaniami elektrostatycznymi (ESD)?
Zakłady produkcyjne, w których produkowane są części elektroniczne, a także centra danych, w których znajdują się komputery typu mainframe, muszą zwracać szczególną uwagę na kontrolę wyładowań elektrostatycznych. To ważne, bo mogą one powodować znaczne, często trwałe uszkodzenia.
Nie tylko elementy elektroniczne wymagają ochrony. To przede wszystkim pracownicy potrzebują zabezpieczenia przed wyładowaniami elektrostatycznymi.
ESD zwiększają również ryzyko zapalenia się materiałów łatwopalnych w przypadku uderzenia w nie iskry elektrycznej. Zagrożone są przede wszystkim takie materiały jak chemikalia lub gazy.
W jaki sposób maty ESD chronią przed wyładowaniami elektrostatycznymi?
Otoczenie i warunki na wielu stanowiskach pracy stwarzają zagrożenie wyładowaniami, dlatego właśnie maty ESD i akcesoria do podłóg lub stołów warsztatowych są niezbędne do ochrony przed nimi. Produkty te pomagają skutecznie kontrolować wyładowania elektrostatyczne, zwłaszcza w celu ochrony wrażliwych komponentów i zdrowia pracowników.
Produkty te wychwytują i przekierowują ładunki elektrostatyczne do podłogi. Jednak aby były skuteczne, muszą mieć właściwości rozpraszania lub przewodzenia ładunków oraz być wyposażone w uziemienie – dobrym przykładem są tu akcesoria ESD takie jak: opaski uziemiające do obuwia, opaski nadgarstkowe i przewody uziemiające.
Gdzie i jak są używane maty ESD?
Maty stołowe ESD
Przewodzące maty ESD są często stosowane na powierzchniach roboczych, ponieważ szybciej rozpraszają napięcie elektryczne z podzespołów, efektywnie kierując ładunki elektrostatyczne do podłogi. W tym wypadku należy zachować szczególną czujność w przypadku mat określanych jako „izolacyjne”, ponieważ nie są one odporne na wyładowania elektrostatyczne.
Benchstat i HR Matting firmy COBA Europe to dobre przykłady mat ESD do powierzchni roboczych. Oba produkty cechują właściwości rozpraszania ładunków elektrostatycznych oraz mają zintegrowaną warstwę przewodzącą, co chroni podzespoły. Ponadto spełniają lub przekraczają wymagania normy IEC 51349-5-1.
Maty podłogowe ESD
Maty podłogowe ESD są zazwyczaj wykonane z winylu lub z gumy. Produkty zbudowane z dwóch lub trzech warstw materiału, mogą mieć, na przykład, warstwę przewodzącą umieszczoną wewnątrz między warstwami.
Maty ESD, maty izolacyjne, maty antystatyczne – którą wybrać?
Wybór odpowiedniego produktu do konkretnych warunków ma kluczowe znaczenie, a mat ESD nie należy mylić z matami elektroizolacyjnymi do rozdzielnic.
Analogicznie istnieje różnica między wykładzinami antystatycznymi i tymi rozpraszającymi ładunki elektrostatyczne. Niektóre produkty podłogowe są określane jako „antystatyczne”, a inne jako „rozpraszające ładunki elektrostatyczne” – są to dwie różne rzeczy.
Wytyczne Instytutu CFA określają, że podłogi oznaczone jako antystatyczne „ograniczają wytwarzanie napięcia w ciele, a tym samym zmniejszają ryzyko porażenia prądem”. Nie wynika z tego, że produkt ma zdolność rozpraszania lub przewodzenia ładunków.
Jeśli zaś chodzi o maty podłogowe ESD, to dobrym przykładem jest COBAstat. Oprócz kontroli ESD, COBAstat zapewnia również wyjątkowo wysoki komfort stania, dzięki czemu jest też dobrą matą antyzmęczeniową dla pracowników, szczególnie tych, którzy dużo czasu spędzają w pozycji stojącej podczas codziennych obowiązków. Mata COBAstat działa najlepiej, gdy jest używana w połączeniu z przewodem uziemiającym. Ten produkt jest odpowiedni dla każdego środowiska, w którym występuje ryzyko gromadzenia się ładunków elektrostatycznych. Porównywalna jest do Senso Dial ESD, maty podłogowej z antypoślizgową powierzchnią, właściwościami antyzmęczeniowymi i ochroną ESD.
Podsumowując, wybierając wyposażenie ESD, warto znać specyficzne wymagania swojego środowiska pracy i zwracać szczególną uwagę na klasyfikację odporności. Dodatkowo należy upewnić się, że zostały dobrane wszystkie niezbędne akcesoria oraz że maty ESD są odpowiednio uziemione. Tylko wtedy spełnią właściwie swoją funkcję.
Należy także przestrzegać międzynarodowych norm ESD, takich jak standard VDE DIN EN 61340-5-1 w zakresie ochrony urządzeń wrażliwych na wyładowania elektrostatyczne.
Aby uzyskać więcej informacji na temat naszych mat ESD i niezbędnych akcesoriów, skorzystaj z naszego czatu lub skontaktuj się z nami.
